Kiểm tra không phá hủy: Là gì, Tại sao, Khi nào, Ở đâu và Như thế nào?

Fri 24 Feb 2012, 09:07

1. Kiểm tra không phá huỷ là gì?

Kiểm tra không phá huỷ (Non-Destructive Testing-NDT) bao gồm các phương pháp dùng để thử nghiệm, kiểm tra, đánh giá và chẩn đoán kỹ thuật các sản phẩm, công trình công nghiệp mà không làm tổn hại đến khả năng sử dụng của chúng.

Sau khi kiểm tra không phá huỷ, đối tượng kiểm tra không hề bị thay đổi về hình dạng, kích thước, các tính chất cơ- lí -hoá và vẫn có thể dùng được theo các mục đich thiết kế ban đầu.

Trong lĩnh vực thử nghiệm phá huỷ, sau khi thử nghiệm, mẫu bị phá huỷ và không còn dùng theo mục đích dự định được nữa. Hơn nữa, trong phương pháp này kết quả thu được của một hay một vài mẫu đại diện sẽ được đem áp dụng cho toàn bộ các sản phẩm được chế tạo trên cùng một dây chuyền công nghệ, trong cùng giai đoạn sản xuất (các sản phẩm cùng lô). Điều này sẽ rất nguy hiểm nếu như mẫu chọn để thử nghiệm lại là mẫu duy nhất đạt yêu cầu hay kém chất lượng.

Kiểm tra không phá huỷ có thể áp dụng cho mọi loại sản phẩm, có thể kiểm tra toàn bộ 100% sản phẩm và đảm bảo 100% sản phẩm xuất xưởng đạt chất lượng yêu cầu.

Kiểm tra không phá huỷ gồm nhiều phương pháp khác nhau. Từ phương pháp đơn giản nhất như kiểm tra bằng mắt, đến các phương pháp phức tạp như chụp cắt lớp bằng phương pháp cộng hưởng từ hạt nhân. Chúng bao gồm các phương pháp dùng để phát hiện các khuyết tật ở trên bề mặt hoặc gần bề mặt của sản phẩm như: phương pháp thẩm thấu chất lỏng, phương pháp bột từ, phương pháp dòng điện xoáy và các phương pháp dùng để phát hiện và định vị các khuyết tật nằm sâu trong các sản phẩm như pháp chụp ảnh phóng xạ (X quang hoặc dùng nguồn phóng xạ gamma) và phương pháp siêu âm. Ngoài các phương pháp thường dùng kể trên, nhiều phương pháp khác cũng được phát triển nhằm đáp ứng ngày càng cao và đa dạng của các ngành công nghiệp và cuộc sống như phương pháp chụp ảnh nơtron, phương pháp phát xạ âm, phương pháp nhiệt và hồng ngoại v.v.

NDT: tại sao?

Có thể liệt kê nhiều ứng dụng quan trong của kiểm tra không phá huỷ. Một số ứng dụng quan trọng có thể nêu sau đây:

- Để tiết kiệm tiền, bằng cách loại bỏ các nguyên liệu có khuyết tật trước khi chấp nhận và đưa chúng vào các công đoạn sản xuất tiếp theo.

- Để phát hiện các khuyết tật xuất hiện trong các sản phẩm và bán sản phẩm trước khi đầu tư thời gian và tiền bạc vào các công đoạn sau.

- Để cải thiện các quy trình sản xuất, bằng cách kiểm tra các sản phẩm trước và sau mỗi lần cải tiến.

- Để giảm thiểu các chi phí, tăng cường sự an toàn cho công nhân, dân chúng, môi trường bằng cách kiểm tra định kì các thiết bị máy móc, tìm ra các khuyết tật, thay thế trước khi chúng gây nên sự cố nghiêm trọng.

- Để có được các thông tin về chất lượng, tình trạng của sản phẩm mà không làm tổn hại đến khả năng sử dụng của chúng.

- Để khẳng định sự toàn vẹn của các đối tượng kiểm tra trong quá trình đại tu nhằm đảm bảo sự hoạt động an toàn của máy móc, thiết bị.

Chất lượng và giá cả là hai yếu tố hàng đầu quyết định sức cạnh tranh của một sản phẩm công nghiệp. NDT góp phần quyết định đảm bảo sản phẩm đạt chất lượng cao và giá thành hạ. NDT chính là công cụ hữu hiệu giúp các doanh nghiệp nâng cao sức cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường và trong xu thế toàn cầu hoá.

2. NDT: khi nào?

NDT có thể và nên dùng trong mọi công đoạn của quá trình sản xuất và sử dụng: từ khâu lựa chọn vật liệu, kiểm soát chất lượng của các bán sản phẩm trong các giai đoạn công nghệ khác nhau đến việc đánh giá chất lượng các sản phẩm cuối trước khi xuất xưởng. Kiểm tra không phá huỷ còn dùng để phát hiện và đánh giá sự xuất hiện và phát triển của các khuyết tật trong các sản phẩm, kết cấu công trình trong quá trình sử dụng. Trên cơ sở đó có thể loại đi được các vật liệu và sản phẩm không đạt yêu cầu tránh được các chi phí trong các công đoạn tiếp theo cho các sản phẩm bị loại. Cũng bằng cách đó có thể sớm tìm ra được các chi tiết, cấu kiện hư hại, đánh giá được mức độ toàn vẹn của công trình và có biện pháp bảo dưỡng và thay thế kịp thời các thành phần cấu kiện hư hại, tránh được những thảm hoạ có thể xảy ra.

NDT: Dùng ở đâu?

NDT được dùng rộng rãi trong hầu hết các ngành công nghiệp, dặc biệt là trong các ngành công nghiệp dầu khí, cơ khí, hàng không, năng lượng (nhiệt điện, thuỷ điện, hạt nhân), đóng tàu, công nghiệp hoá chất và chế biến thực phẩm. Trong ngành dầu khí NDT dùng để kiểm tra chất lượng, độ an toàn và toàn vẹn của các đường ống dẫn dầu, bồn chứa, dàn khoan, hệ thống ống dẫn và bình áp lực của nhà máy lọc dầu, nhà máy khí hoá lỏng v.v. Trong ngành cơ khí chế tạo, NDT dùng để kiểm soát và đánh giá chất lượng của các sản phẩm đúc, nén, kéo và đặc biệt là chất lượng mối hàn của các cấu kiện, thiết bị đòi hỏi cao về chất lượng và an toàn. Trong ngành hàng không NDT là công cụ không thể thiếu trong bảo trì bảo dưỡng và đảm bảo an toàn cho máy bay dân dụng và quân sự. Hệ thống nồi hơi áp lực trong nhà máy nhiệt điện, tuốc bin cánh quạt trong nhà máy thuỷ điện v.v là các lĩnh vực ứng dụng quan trọng trong ngành năng lượng. Trong công nghiệp đóng tàu, chỉ đối với mỗi một con tàu, ụ nổi mà đã có hàng trăm tấn thép, hàng trăm đường hàn đòi hỏi phải kiểm tra chất lượng bằng các kỹ thuật không phá huỷ.

3. NDT: như thế nào?

Tất cả các phép kiểm tra chất lượng bằng các phương pháp không phá huỷ đều phải được tiến hành theo các quy trình kỹ thuật cho trước, bởi các kỹ thuật viên được đào tạo và có các chứng chỉ thích hợp, với các thiết bị vật tư đạt được các yêu cầu kỹ thuật tương ứng. Lựa chọn phương pháp thích hợp, tiến hành theo đúng quy trình kỹ thuật yêu cầu và được thực hiện bởi các kỹ thuật viên được đào tạo theo các tiêu chuẩn tương ứng và được trang bị đầy đủ các kiến thức và thiết bị - phương tiện an toàn là các yếu tố quyết định đảm bảo sự thành công của công việc triển khai của NDT.

(Theo vinamaso)

Fri 24 Feb 2012, 09:07

Nhóm phương pháp kiểm tra không phá hủy (NDT) thông thường bao gồm các phương pháp kiểm tra không phá hủy thông dụng:

1. Phương pháp kiểm tra bằng mắt (VT)
2. Phương pháp chụp ảnh phóng xạ (RT)
3. Phương pháp siêu âm (UT)
4. Phương pháp hạt từ (MT)
5. Phương pháp thẩm thấu (PT)

Phương pháp thẩm thấu lỏng được dựa trên hiện tượng mao dẫn gồm các bước:

Làm sạch bề mặt vật kiểm, khi đó các chất bẩn sẽ được loại bỏ và không che lấp những khuyết tật hở ra bề mặt.

Xịt một lớp chất thẩm thấu lên bề mặt, lớp chất thẩm thấu này sẽ đivào và nằm trong các khuyết tật hở bề mặt. Có hai loại chất thẩm thấu đó là chất thẩm thấu khả kiến (có màu nhìn thấy được dưới ánh sángthường) và chất thẩm thấu huỳnh quang (chỉ nhìn thấy khi chiếu ánh sáng đen).

Chờ một thời gian để chất thẩm thấu đi sâu vào khuyết tật.

Làm sạch chất thấm dư trên bề mặt bằng chất tẩy rửa. Trong bước nàykhông được xịt trực tiếp chất tẩy rửa lên bề mặt vật kiểm tránh trườnghợp chất thẩm thấu trong khuyết tật cũng bị lau sạch.

Áp chất hiện lên bề mặt vật kiểm. Chất hiện có tác dụng hút chấtthẩm thấu đọng lại ở trong khuyết tật lên bề mặt vật kiểm nhờ hiệntượng mao dẫn ngược.

Dựa trên tính chất nhìn thấy (nhuộm màu, hay nhìn thấy dưới ánhsáng cực tím) thì người ta có thể phát hiện và đánh giá khuyết tật.

Sau khi đánh giá khuyết tật, ta sử dụng chất tẩy rửa làm sạch vật kiểm.

Phương pháp thẩm thấu lỏng chỉ áp dụng để kiểm tra những khuyết tật mở ra bề mặt. Phương pháp có thể áp dụng cho tất cả các loại vật liệu trừ vật liệu xốp và vật liệu có bề mặt thô rám. Đây là một trong những phương pháp kiểm tra không phá hủy đơn giản, rẻ tiền và hiệu quả.

Fri 24 Feb 2012, 09:09

Nhóm phương pháp kiểm tra không phá hủy (NDT) đặc biệt, như:

Phương pháp chụp ảnh nơtron.
Kỹ thuật vi sóng, bức xạ âm v.v...

Ưu điểm của phương pháp kiểm tra không phá hủy (NDT) này so với các phương pháp phá hủy (DT):

- NDT không làm ảnh hưởng đến khả năng sử dụng của vật kiểm sau này.

- NDT có thể kiểm tra 100% vật kiểm, trong khi đó phương pháp DT chỉ có thể kiểm tra xác suất.

- Phương pháp NDT có thể kiểm tra ngay khi vật kiểm nằm trên dây chuyền sản xuất mà không phải ngưng dây chuyền sản xuất lại.

Trong các phương pháp NDT đã nêu trên, mỗi phương pháp đều có ưu điểm riêng, không phương pháp nào có thể thay thế được phương pháp nào. Ứng với mỗi trường hợp cụ thể mà ta lựa chọn những phương pháp kiểm tra phù hợp.

Khi áp dụng kiểm tra không phá hủy, ta có thể dể dàng phát hiện những khuyết tật, từ đó sửa chữa khắc phục sai sót. Do đó, công trình khi hòan thành sẽ có các chi tiết sai hỏng thấp nhất.

Fri 24 Feb 2012, 22:37

Mình thấy trong chuyên mục vẫn chưa đề cập tới ứng dụng của phương pháp rada xuyên đất GPR trong lĩnh vực không phá hủy. Các hãng sản xuất thiết bị GPR lớn trên thế giới đều nghiên cứu và cho ra các sản phẩm chuyên dụng trong lĩnh vực này như IDS - Italia,...

Bản chất của phương pháp này vẫn dựa trên nguyên lý của phương pháp rada xuyên đất truyền thống là phát sóng điện từ đi vào kết cấu bê tông cốt thép và thu nhận sóng phản xạ từ bề mặt phân chia giữa các lớp vật chất có độ điện môi khác nhau trong kết cấu. Điểm khác biệt là các ăngten sử dụng với tần số lớn cỡ 1GHz - 2GHz. Với phương pháp này thì các điểm bất thường trong kết cấu hay cốt thép trong bê tông được kiểm tra với hình ảnh trực quan hơn rất nhiều các phương pháp khác mà an toàn cho người sử dụng.

Fri 24 Feb 2012, 22:45

Cảm ơn những thông tin từ bác phamquy. Hy vọng bác sẽ hợp tác với ban quản trị diễn đàn để cung cấp nhiều thông tin hữu ích cho cộng đồng NDT.

Mon 16 Apr 2012, 16:30

Mình đã gắn bó với mảng ndt được gần 2 năm rồi, giờ cũng đã có chút ít kinh nghiệm, có thể đóng góp được gì cho diễn đàn mình sẽ cố gắng hết sức.

Tue 14 May 2013, 13:36

Bạn có nhu cầu kiểm tra khuyết tật bằng sóng siêu âm vui lòng liên hệ với chúng tôi. Bên Vinacontrol chúng tôi nhận kiểm tra mối hàn, kiểm tra đường ống bằng phương pháp kiểm tra không phá hủy.
Công ty CP Chứng nhận và Kiểm định Vinacontrol
Trụ sở: 54 Trần Nhân Tông, Hà Nội
Add : 115 Trần Quốc Thảo, Phường 7, Quận 3, Tp HCM.
HP : 0987 165 589 / 0945 46 40 47

Kiểm tra không phá hủy: Là gì, Tại sao, Khi nào, Ở đâu và Như thế nào?

Kiểm tra không phá hủy: Là gì, Tại sao, Khi nào, Ở đâu và Như thế nào?

Re: Kiểm tra không phá hủy: Là gì, Tại sao, Khi nào, Ở đâu và Như thế nào?

Re: Kiểm tra không phá hủy: Là gì, Tại sao, Khi nào, Ở đâu và Như thế nào?

Ứng dụng phương pháp Georadar trong lĩnh vực kiểm tra không phá hủy

Re: Kiểm tra không phá hủy: Là gì, Tại sao, Khi nào, Ở đâu và Như thế nào?

Re: Kiểm tra không phá hủy: Là gì, Tại sao, Khi nào, Ở đâu và Như thế nào?

Re: Kiểm tra không phá hủy: Là gì, Tại sao, Khi nào, Ở đâu và Như thế nào?

Re: Kiểm tra không phá hủy: Là gì, Tại sao, Khi nào, Ở đâu và Như thế nào?